دِشارژ شدن باطری خودرو یکی از مشکلاتی است که به دلایل مختلف اتفاق می‌افتد و تقریباً همه افراد دست‌کم یک‌بار آن را تجربه کرده‌اند. برای استارت زدن همه باطری‌ها به اندکی شارژ نیاز دارند و در صورتی که باطری اصطلاحاً «خوابیده باشد» باید به کمک یک منبع بیرونی، باطری را شارژ کنیم. در این مطلب قصد داریم به بررسی دستگاه شارژ باطری ماشین بپردازیم و ضمن بررسی انواع مختلف شارژر باطری خودرو، شیوه استفاده از آن را نیز بیان کنیم.
دلایل تخلیه شارژ باطری خودرو
روشن نشدن خودرو به دلیل تخلیه شارژ خودرو، مشکل متداولی به نظر می‌رسد. یکی از راه‌هایی که از گذشته برای حل این مشکل به کار گرفته می‌شده است، اتصال به باتری خودرو دیگر یا در اصطلاح عامیانه «باطری به باطری» شدن دو خودرویی است که باطری یکی فعال و باطری دیگری خالی شده است. در ادامه به چند دلیلی که باعث دشارژ شدن باطری خودرو می‌شوند می‌پردازیم.
برق‌دزدی
برق‌دزدی یکی از دغدغه‌هایی است که اکثر راننده‌ها را نگران می‌کند و به این معنی است که برقی که دینام تولید کرده، جایی در میانه راه از بین می‌رود و به طور کامل به موتور نمی‌رسد. اگر در حین رانندگی به مشکلاتی مثل تأخیر در استارت خوردن، کم‌سو یا پرشی شدن نور چراغ‌های عقب و جلو، قطع و وصل شدن ضبط یا اصطلاحاً «ریپ زدن» موتور روبه‌رو شدید، احتمالاً خودروی شما برق‌دزدی دارد.
خرابی دینام
وظیفه اصلی دینام در خودرو، تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی است. اما گاهی بعد از ۵ یا ۶ سال، دینام خودرو ضعیف می‌شود. گاهی نیز به دلیل پارگی یا فرسودگی سیم‌کشی، ایراد در تسمه که منجر به اختلال در تولید انرژی مکانیکی می‌شود یا خرابی فیوز به دلیل عبور ممتد جریان شدید، دینام قادر نیست انرژی الکتریکی را بسازد و به باطری منتقل کند. در حالت معمول، دینام باید بتواند باطری را چیزی بین ۱۳.۵ تا ۱۴.۵ ولت شارژ کند و هر مقدار کم‌تر از این نشانه خرابی دینام و مقدار بیشتر، باعث خرابی باطری است.
شوره زدن سر باتری
ممکن است بعد از روشن نشدن خودرو، سری به باتری بزنید و ببینید که سر باطری شوره زده است. در این صورت پیش از هر اقدام دیگر، سر باطری را به کمک فرچه سیمی تمیز کنید و مجدداً استارت بزنید. شوره‌های سر باطری مانع از رسیدن جریان برق به باطری هستند.
خرابی باطری
باطری‌ها هم مثل سایر اجزای خودرو عمر مفیدی دارند،و اگرچه در انتخاب باطری خودرو دقت به خرج دهید، پس از مدتی به دلیل خوردگی در فلز باطری، شاهد اختلال در عملکرد باتری خواهیم بود. عواملی مثل تمیز نبودن کابل‌های متصل به باطری، یا قرار نگرفتن کابل‌ها روی قطب صحیح، اتصال طولانی‌مدت شارژر باطری خودرو و شارژ بیش از حد باطری و البته کیفیت پایین ممکن است منجر به افت و خرابی باطری شوند.
با در نظر داشتن این نکته که با تخلیه شارژ باطری، خودرو عملاً بی‌حرکت خواهد ماند و با توجه به قابل‌شارژ بودن کلیه باطری‌های خودرو، شیوه‌های مختلفی برای شارژ کردن باطری خودرو وجود دارد که ساده‌ترین آن‌ها استفاده از شارژر باطری خودرو است که در بازه‌های زمانی مختلف، باطری را به طور کامل شارژ می‌کنند.
انواع شارژر باطری خودرو
باطری‌های خودرو در انواع مختلف خشک، اسیدی و اتمی به بازار عرضه می‌شوند و همگی قابلیت شارژ مجدد را دارند. نحوه و میزان شارژ باطری خودرو از جمله عواملی هستند که به طول عمر باطری کمک می‌کنند. از این رو دو نوع شارژر باطری خودرو وجود دارد که هر یک بنا به ضرورت به کار گرفته می‌شوند و به‌قرار زیر هستند:
- شارژر شناور
- شارژر قطره‌ای
شارژرهای شناور نوعی شارژر باطری خودرو است که برای استفاده معمول توصیه می‌شود. این نوع شارژرها بعد از اتمام فرایند شارژر باطری، حتی بدون جداکردن شارژر از باطری، روال شارژ رسانی را متوقف می‌کنند و به این ترتیب، باطری بیش از حد شارژ نخواهد شد. با این روش، طول عمر مفید باطری بیشتر خواهد شد و در اثر شارژ شدن آسیبی به آن وارد نخواهد شد.
شارژر قطره‌ای
این نوع شارژر، بر خلاف نوع قبلی، نقشی در متوقف سازی روال شارژ ندارد و به این ترتیب استفاده مداوم از این نوع شارژر، احتمال خراب‌شدن باطری را افزایش می‌دهد. شیوه‌های شارژ باطری نیز در عمر باطری تأثیرگذار هستند. شارژر باطری خودرو معمولاً باطری را به دو روش مختلف شارژ می‌کند که عبارت هستند از روش اتوماتیک (Automatic) و دستی (Manual).
روش اتوماتیک
در شارژ اتوماتیک، انرژی کم‌کم و با آمپر پایین وارد باطری می‌شود. بعد از اتمام این فرایند هم، شارژر باطری خودرو، عملیات شارژ رسانی را متوقف می‌کند تا باطری آسیبی نبیند و داغ نکند. این روش بهترین روش شارژ است که بیشترین تأثیر و کم‌ترین آسیب را به همراه دارد.
روش دستی
در این روش، انرژی به‌سرعت و با آمپر زیاد وارد باطری می‌شود. این روال بعد از شارژ کامل باطری همچنان ادامه دارد و به همین دلیل به‌مرور باعث کاهش عمر مفید باطری خواهد شد.
چطور باطری ماشین را شارژ کنیم؟
برای استارت خوردن، باطری ماشین به ۱۲ ولت برق نیاز دارد. اما اگر شارژ باری کم‌تر از این باشد، دینام به‌تنهایی نمی‌تواند کمکی به باطری برساند. پیش از شروع کار با شارژر باطری خودرو، لازم است تا با جداکردن در خانه‌های باطری، سطح الکترولیت موجود را بسنجید و چنانچه پایین بود، تنها آب مقطر بیفزایید.
ده نکته مهم درباره کار با شارژر باطری خودرو
برای شروع شارژ کردن به کمک شارژر باطری خودرو باید به چند نکته توجه کنید.
۱- شارژر با هدایت جریان الکتریکی ۲۲۰ ولت، الکتریسیته را از منبعی تک‌فاز به جریانی با ولتاژ ۱۲ ولت تبدیل می‌کند. به این ترتیب مهم است که ولتاژ خروجی شارژر نسبت به ولتاژ باطری تنظیم شود. اتصال باطری و شارژر باطری خودرو مهم هستند و باید به علامت مثبت و منفی روی قطب‌های باطری توجه کنید. گاهی نیز به‌جای این دو علامت، عبارت‌های «Pos» و «Neg» مخفف عبارت‌های «Positive» و «Negative» نوشته شده‌اند.
۲- از محکم بودن اتصال بین باطری و کابل اطمینان حاصل کنید تا جریان به‌صورت یکنواخت وارد باطری شود. با در نظرداشتن این نکته که جریانی با ولتاژ ۲۲۰ از طریق کابل به باطری وارد می‌شود، اتصال کامل به دریافت جریان کامل و در نتیجه افزایش عمر مفید باطری کمک خواهد کرد.
۳- پیش از اتصال شارژر به باطری، درجه و تایمر شارژر را خاموش کنید و پس از کسب اطمینان، اتصال رو برقرار کنید.
۴- پیش از اتصال باطری به شارژر، سطح الکترولیت همه سلول‌ها رو چک کنید و چنانچه به‌اندازه کافی بالا نبود، کافی است تنها آب مقطر اضافه کنید.
۵- نحوه اتصال شارژر باطری خودرو نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به این منظور باید قطب منفی شارژر که مشکی رنگ هست به قطب منفی باطری و ترمینال مثبت و قرمزرنگ به قطب مثبت باطری متصل شود. با ابن اتصال صحیح، در مدت زمان معلوم، باطری شارژ خواهد شد.
۶-در حین شارژ باطری باید به دما و همچنین تهویه محیط دقت داشته باشید. افزایش دمای محیط ممکن است به عنوان یک عامل بیرونی، خطرزا باشد و حتی منجر به انفجار شود. به همین دلیل، در اتاقی مجهز به تهویه مناسب (مثل پنجره باز) اقدام به شارژ باطری کنید.
۷- با اینکه باطری در هنگام شارژ به خودرو متصل نیست، بهتر است برای جلوگیری از خطر، دستمالی مرطوب روی باطری و پیچ‌های در باطری بگذارید.
۸- شارژرها می‌توانند در دو آمپر شارژ کنند و تا ظرفیت ۴۸ آمپرساعت پیش روند. به این ترتیب، شارژ کامل باطری نهایتاً ۲۴ ساعت طول خواهد کشید.
۹- در حین شارژ باطری، به سیم‌ها دست نزنید. لمس سیم‌ها باعث قطع اتصال شارژر به قطب باطری خواهد شد که حتی می‌تواند به جرقه و انفجار باطری منتهی شود.
۱۰- بعد از اتمام فرایند شارژ باطری، نخست شارژر را خاموش کنید و سپس از باطری جدا کنید.
اگر تصمیم دارید از بین برندهای ایرانی باطری انتخاب کنید مطلب برندهای باتری ایرانی را بهتر بشناسید، حتما به شما کمک خواهد کرد.
جامپ استارتر چیست؟
یکی از شیوه‌هایی که باطری خودرو شما را بلافاصله شارژ می‌کند، استفاده از جامپ استارتر است. از نام این نوع شارژر باطری خودرو مشخص است که با شارژ یکباره باطری خودرو، جان تازه‌ای به آت می بخشد تا انرژی کافی برای استارت زدن را داشته باشد.
جمع‌بندی مقاله شارژر باتری
در این مطلب به بررسی شارژر باطری خودرو پرداختیم و نکات ایمنی مهمی را در این زمینه مطرح کردیم. شارژ کردن مجدد باطری خودروهایی که در اثر روشن ماندن چراغ یا عدم کارکرد به اتمام رسیده، چند مرحله مهم دارد که باید با دقت و در نظر داشتن نکات ایمنی صورت بگیرد. در یک نگاه کلی، دو نوع شارژ «Manual» و «Automatic» وجود دارد که از نظر کارشناسان شارژ اتوماتیک مؤثرترین نوع شارژ به شمار می‌رود چرا که بعد از شارژ کامل باطری، شارژر متوقف خواهد شد که برای سلامت باطری بسیار مفید خواهد بود.
در ادامه به ده نکته ایمنی اشاره کردیم که در حین کار با شارژر باطری خودرو باید در نظر داشته باشیم تا از بروز حوادثی مانند حریق پیشگیری شود. اگر تصمیم دارید با اطمینان از استانداردهای کیفی برای خودرو خود، باطری تهیه کنید، پیشنهاد می‌کنیم از فروشگاه همراه باطری دیدن فرمایید.